بررسی و نقد روش های تفسیری نزد مکاتب اشاعره

دوره 5، شماره 52، آبان 1402، صفحات 68 - 77

نویسندگان : سیدتقی کبیری * و حکیمه سیمائی

چکیده :
یکی از مباحث اساسی و مقدماتی تفسیر قرآن کریم که مفسران و محققان، ناگزیر به توجه به آن می باشند، مبحث « روش های تفسیری» است که همه فرق اسلامی در تفاسیر خود آن روش ها را ند طر قرار داده و تفاسیر خود را بر اساس آنها می نگارند و اشاعره نیز از این امر مستثنی نمی باشند. مبانی تفسیری اشاعره به دو دسته تقسیم می گردد، یک بخش آن مبانی تفسیری مشترک با سایر فرق اسلامی بوده و دسته دیگر مبانی خاص فرقه اشاعره می باشد. مبانی مشترک اشاعره با دیگر فرق اسلامی شامل : امکان فهم و جواز تفسیر قرآن، حجیت سنت پیامبر (ص) در تفسیر به رای صحابه و بهره از آراء آنها در تفسیر قرآن می باشد. اشاعره دو مبنای تفسیری دیگر نیز دارند که خاص آنها بوده که عبارتند از: عدم حجیت عقل در تفسیر قرآن از نظر برخی مفسران اشعری معاصر و تاویل آیات قرآن توسط برخی از مفسران اشعری و منع آن از سوی برخی دیگر. مفسران اشعری همانند سایر مفسران از روشهایی در تفسیر قرآن بهره برده اند که به عنوان مهم ترین روش ها می توان به بهره از آیات قرآن در تفسیر، استناد به روایات در تفسیر قرآن که شامل روایات پیامبر (ص) و لقوال صحابه و تابعین می شود، تاکید بر مباحث کلامی در تفسیر، و بیانی معانی لغات با تکیه بر نظرات اهل لغت و مفسران گذشته و آیات و روایات، اشاره نمود.

کلمات کلیدی :
اشاعره، عقل گریزی، جبرگرائی